TIGRIS XL grondgebruik en transport interactie model
Tigris XL is een zogenaamd Land Use Transport Interaction (LUTI) model. Het is rond 2005 ontwikkeld in opdracht van Rijkswaterstaat (RWS) met als doel inzicht te geven in de ruimtelijke effecten van opties voor nieuwe infrastructuur, en de bereikbaarheidseffecten van opties voor nieuwe verstedelijking. Sinds 2011 is het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) mede-eigenaar en gebruikt het PBL het model voor scenario- en evaluatestudies.
De huidige in gebruik zijnde versie is TIGRIS XL versie 7. Significance heeft de (door)ontwikkeling van het model uitgevoerd in opdracht van RWS en PBL. Het model is recent positief beoordeel door een externe visitatie commissie bestaande uit zes academische experts.
TIGRIS XL heeft een losse modulaire structuur en bestaat naast het transportmodel (LMS) uit vier modules, voor respectievelijk demografie, grond- en vastgoedmarkt, woningmarkt en arbeidsmarkt. Figuur 1 geeft een overzicht van de architectuur van het systeem met deze modules, hun belangrijkste onderlinge koppelingen en de interacties met het transportmodel. De demografiemodule modelleert de bevolkingssamenstelling per zone, zowel het aantal personen per geslacht en leeftijdsgroep alsook het aantal huishoudens naar type.
Figuur 1: Overzicht modules en belangrijkste koppelingen in TIGRIS XL (bron: Zondag et al. 2019)
De woningmarktmodule richt zich op de vraagzijde van de woningmarkt (dat wil zeggen de verdeling van huishoudens en personen over de beschikbare woningen naar type), de beschikbaarheid van vacante woningen, de prijsvorming van woningen en allocatie op de woningmarkt. De woningmarktmodule bevat voor 14 huishoudtypen geschatte modellen, op basis van gestapelde WoON enquête data voor de periode 2006-2015, voor de woonvoorkeuren, naar locatie en type woning, op de woningmarkt Deze module heeft nauwe interactie met de grondmarkt- en vastgoedmarktmodule die het beschikbare grondoppervlak verdeelt over de grondgebruikstypen onder andere door RO-beleid en de ontwikkeling van nieuwe woningen simuleert. De arbeidsmarktmodule tenslotte modelleert de locatie van arbeidsplaatsen en de arbeidsparticipatie van de potentiële beroepsbevolking. De locatie voorkeur voor arbeidsplaatsen is geschat voor zeven verschillende economische sectoren op basis van historische tijdreeksdata uit het LISA. De ruimtelijke verdeling van de arbeidsplaatsen en bevolking naar segmenten zijn invoer voor het transportmodel.
Het TIGRIS XL model beslaat een breed beleidsterrein, van het opstellen van scenario’s tot het berekenen van de structurerende effecten van infrastructuurmaatregelen, en model is dan ook voor diverse beleidsdoeleinden en studies ingezet, zoals:
- – De ruimtelijke uitwerking van multi-sectorale scenario’s, waarbij Tigris XL de consistentie in de ruimte (tussen regio’s) en sectoren bewaakt (o.a. bevolking en arbeidsplaatsen), voorbeelden zijn de ruimtelijke verkenningen, de studie Welvaart en Leefomgeving (CPB en PBL), de studie naar de Deltascenario’s en Nederland later (afweging ruimtevraag en aanbod);
- – Het berekenen van de effecten op bereikbaarheid en duurzaamheid van verstedelijkingsopties of integrale ruimtelijke en transportperspectieven. Meerwaarde van Tigris XL, in vergelijking met standaard transportmodellen zoals het LMS, is dat de ruimtelijke gevolgen van de verstedelijkingsopties en infrastructuurbeleid endogeen worden doorgerekend. Voorbeelden van studies zijn de nationale studies bereikbaarheidseffecten van verstedelijking (Zondag, 2016), ruimtelijke robuustheid bereikbaarheid (voor I&W) en regionale studies voor de MRDH regio, de A2 corridor en de MRA regio.
In 2019/2020 is er een academische visitatie geweest en de hoofdconclusies van het audit rapport zijn: het model state-of-the-art/state-of-the practice, geschikt voor het huidige gebruik en doorontwikkeling is nodig om het model ook in te toekomst fit-for-use te laten zijn (https://www.pbl.nl/publicaties/naar-een-nieuw-tigris-xl).
